جهانِ طنزآلود و واقع‌گرایانه
ابوالقاسم حالت در «سرزمین نو» جهانی طنزآلود اما ریشه‌دار در واقعیت می‌سازد. زبانش آمیخته با طعنه و خنده‌ی تلخ است و موقعیت‌ها اغلب از دل زندگی روزمره بیرون می‌آید. او در قالب داستان‌ها و نثرهای کوتاه، تصویری از جامعه‌ای در تناقض با خودش ارائه می‌دهد. شخصیت‌ها درگیر تقلیدهای بی‌معنا و شعارهایی هستند که رنگ عمل به خود نگرفته‌اند. طنز حالت همیشه سرگرم‌کننده نیست؛ گاه آینه‌ای است برای دیدن حقیقتی ناخوشایند. این جهان پر از آدم‌های ساده، جاه‌طلب، نادان و روشنفکرنماست. «سرزمین نو» بازتابی است از خنده‌ای که پشت آن اشک نهفته است.

سیاست و خودفریبی طبقه متوسط
یکی از درون‌مایه‌های اصلی کتاب، پرداختن به تضادهای فکری و رفتاری طبقه متوسط است. طبقه‌ای که می‌خواهد مدرن باشد اما نه تعریف روشنی از آن دارد و نه پایه‌ای فرهنگی برایش فراهم کرده است. حالت، این گروه را با زبانی طنز و در عین حال بی‌رحم، زیر ذره‌بین می‌برد. سیاست‌زدگی بی‌ثمر، تقلید از روشنفکران غربی، و ادای اندیشه‌مندی درآوردن، از ویژگی‌های این طبقه در داستان‌هاست. او نشان می‌دهد که این خودفریبی، بیش از آن‌که سودمند باشد، مانع تغییرات ریشه‌دار می‌شود. خواننده با موقعیت‌هایی روبه‌رو می‌شود که آشنا و در عین حال دردناک‌اند. در پس خنده‌ها، تلخی عمیقی نهفته است.

زنان در آستانه‌ی تغییر
اگرچه طنز حالت معمولاً بر کلیت جامعه تمرکز دارد، اما در داستان‌های «سرزمین نو» رد پای زنان نیز به‌وضوح دیده می‌شود. زنانی که میان سنت و مدرنیته معلق‌اند و جایگاه ثابتی ندارند. برخی از آن‌ها در قالب‌هایی مدرن ظاهر می‌شوند اما همچنان در چارچوب قضاوت‌های مردسالارانه گیر کرده‌اند. حالت گاه با طنز و گاه با نیشخند به این موقعیت‌ها اشاره می‌کند. زنان او یا قربانی‌اند یا تماشاگر یا درگیر تقلید از نقش‌هایی که جامعه برایشان ساخته. به‌نوعی، چهره‌ی زنان در این اثر، استعاره‌ای است از وضعیت کلی فرهنگ. زن به‌مثابه‌ی نشانه‌ای از میزان تحول واقعی در جامعه مطرح می‌شود.

مسخره‌سازی از مدرنیته‌ی جعلی
حالت با هنرمندی خاصی، آن‌چه را که به غلط مدرنیته تلقی شده، به سخره می‌گیرد. او شخصیت‌هایی را تصویر می‌کند که لباس نو پوشیده‌اند، حرف‌های قلمبه‌سلمبه می‌زنند اما در عمل همان باورهای پوسیده را تکرار می‌کنند. این افراد نمایندگان مدرنیته‌ی جعلی‌اند؛ پوسته‌ای مدرن اما تهی از معنا. حالت با موقعیت‌های خنده‌دار اما قابل تأمل، این تناقض‌ها را برملا می‌کند. خواننده با دیدن این چهره‌ها گاه می‌خندد و گاه تأسف می‌خورد. در واقع، طنز حالت، ابزار نقد مدنیتی است که نه ریشه دارد و نه مقصدی روشن. او هشدار می‌دهد که تقلید، هرگز جای اندیشه‌ی بومی را نمی‌گیرد.

آیینه‌ی بحران هویت ملی
یکی از مهم‌ترین پیام‌های «سرزمین نو»، بحران هویت در میان روشنفکران و مردم عادی است. جامعه‌ای که میان شرق و غرب، گذشته و آینده، ایمان و علم گرفتار شده. حالت این بحران را در قالب داستان‌هایی ساده اما پُرمعنا روایت می‌کند. شخصیت‌هایی که نمی‌دانند که هستند و می‌کوشند شبیه دیگران شوند، بی‌آن‌که بفهمند چرا. طنز این‌جا نقش تیغ دارد؛ هم می‌برد و هم هشدار می‌دهد. حالت با خلق این آیینه‌ی فرهنگی، ما را به مواجهه با خودمان دعوت می‌کند. نتیجه این است: تا زمانی که خودمان را نشناسیم، نمی‌توانیم پیشرفت کنیم.

زبان مردم، زبان نقد
سبک نگارش ابوالقاسم حالت، ویژگی خاصی دارد: زبان مردمی و پر از اصطلاحات عامیانه. این زبان باعث شده است که داستان‌ها ملموس‌تر و تأثیرگذارتر باشند. او به‌جای استفاده از واژه‌های پیچیده، از زبان کوچه و بازار بهره می‌گیرد. همین سادگی، نقدهای اجتماعی را از سطح به عمق می‌برد. مخاطب احساس می‌کند که نویسنده از دل خود او سخن می‌گوید. طنز در این زبان، بیشتر به دل می‌نشیند و نقدها تلخ‌تر می‌شود. این سلاح پنهانی حالت است؛ نقد از زبان مردم، برای مردم.